İbrahim Şinasi
(1826-1871)
√ Edebiyatımızdaki bir çok şeyin ilkleridir.
√ İlk gazeteyi çıkarmıştır.(Tercüman-ı Ahval)
√ İlk noktalamayı kullanmıştır.
√ İlk makaleyi yazmıştır.(Tercüman-ıAhval Mukaddimesi)
√ İlk tiyatroyu yazmıştır.( Şair evlenmesi)
√ Batıdan ilk şiir çevirileri yaptı.
√ La Fontaine’den fabl çevirileri yaptı.
√ Fransız edebiyatını örnek almıştır.
√ Hiç roman yazmamıştır.
√ Klasizm akımının etkisinde kalmıştır.
√ Düz yazılarında yalın ,açık bir dil kullanmaya çalışmıştır.
√ Şiirlerinde dil biraz daha ağırdır.
√ Eserleri:
Müntehabat-ı Eş’ar (Şiirleri)
Durub-u Emsal-i Osmaniye (Atasözleri )
Tercüme-i Manzume (Çeviri şiir)
Şair Evlenmesi (Tiyatro)
Namık Kemal
(1840-1888)
√ Tekirdağ’da doğmuştur.
√ Vatan şairi olarak bilinir.
√ Çok yönlü şairdir.Her türde hemen hemen eser vermiştir.
√Siyasetle iç içedir.Bu yüzden yazdığı yazılardan dolayı sürgüne gönderildiği olmuştur.
√ Eserlerin de toplumsal konular işlemiştir.
√ Vatan,millet,hak,hukuk eserlerinde işlediği temel konulardır.
√ Dil ve biçim açısından eski geleneğe bağlı kaldığı görülür.
√ Şinasi ile tanıştıktan sonra gazete çıkarmaya başlamıştır.( Hürriyet , İbret gibi)
√ Tiyatroyu bir eğlence olarak görür ama eğlenceler içinde en güzelidir der.
√ İlk sahnelenen tiyatromuz olan Vatan yahut Silistre’yi yazmıştır.
√ Ziya Paşa ile eski – yeni çatışmasına girmiştir.
√ Romanlarında Romantizmin etkisi görülür.
√ İlk edebi romanımız olan intibahı yazmıştır.(teknik bakımından zayıftır.)
√ İlk tarihi romanımız Cezmi’yi yazmıştır.
√ Eserleri:
İntibah ,Cezmi (Roman)
Vatan Yahut Silistre , Zavallı Çocuk
Celaleddin Harzemşah ,Akif Bey , Gülnihal
(Tiyatro)
Tahrib-i Harabat , Takip (Eleştiri)
Kanije (Tarih)
Hürrriyet Kasidesi , Murabba (Şiir)
Magosa Mektupları (Mektup)
Ziya Paşa
(1825-1880)
√ İstanbul’da doğmuştur.
√ Devletin çeşitli kademelerinde çalışmıştır.Adana valiliği yapmıştır.
√ Eserlerine ,yazdıklarına ve yaşayışına baktığımız zaman hayatında ikilem içinde olduğunu görmekteyiz.
√ Namık Kemal ile Eski – Yeni çatışması yaşamıştır.
√ İlk başlarda Şiir ve İnşa adlı eserde Halk edebiyatını övmüş daha sonra Harabat adlı eserinde Divan edebiyatını övmüştür.
√ Tekib-i Bent ve Terci-i Bent’leriyle tanınır.
√ Hicivleri vardır.Bazı şiirlerinde hece ölçüsü ile yazdığı Türkü vardır.Eserlerinde çoğunlukla Aruz ölçüsünü kullanmıştır.
√ Eserleri öğreti (Didaktik) niteliktedir. Felsefi,tasavvufi gibi konulara da değinmiştir.
√ Eserleri:
Eş’arı Ziya (Şiir)
Harabat (Antoloji)
Defter-i Amal (Anı)
Zafername (Eleştiri)
Rüya (Mülakat)
Şiir ve İnşa (Makale)
Endülüs Tarihi , Engizisyon Tarihi ,Tartuffe(Tarih)
Ahmet Mithat Efendi
(1844-1912)
√ Tanzimat döneminde en çok eser veren sanatçıdır.
√ Çok yönlü sanatçıdır.Hemen hemen konuda eser vermiştir.
√200’ün üzerinde eseri vardır.Edebiyatımızda Yazı makinesi olarak bilinir.
√ Eserlerinde halkı eğitmeyi amaçlamıştır bu yüzden teknik bakımından zayıftır.
√ Toplum için sanat anlayışını benimsemiştir.
√ Eserlerinde sade,açık bir dil kullanmıştır.
√ Eserlerinde romantizmin etkisi vardır.
√ Bir çok gazetede çalışmıştır.(Devir,Bedir gibi )
√ Edebiyatımızda ilk hikaye sayılan “Letaif-i Rivayet’i yazmıştır.
√ Dekadanlar adlı eserinde Serveti Fünuncuları eleştirmiştir.
√Eserlerinden bazıları:
Felatun Bey ile Rakım Efendi,Hasan Mellah ,Hüseyin Mellah, Dürdane Hanım,Jön Türk,Dünyaya İkinci Geliş,Henüz On Yedi Yaşında (Roman)
Kıssadan Hisse , Letaif-i Rivayet ,Obur (Hikaye)
Avrupa’da Bir Cevelan (Gezi yazısı)
Eyvah,Çengi (Tiyatro)
Menfa (Anı))
Ahmet Vefik Paşa
(1823-1891)
√ Devletin çeşitli kademelerinde çalışmış bir devlet adamıdır. (Sadrazamlık,valilik yamıştır.)
√Milliyetçilik ve Türkçülük hareketinin en güçlü savunucularındandır.
√ Sade ve yalın bir dil kullanmıştır.Halkın anlayacağı dilde yazmıştır.
√Eserlerinde klasizm akımının etkisi görülür.
√ Bursa valiliği yaparken Bursa’ya kendi adını koyduğu bir tiyatro salonu açtırmıştır.
√ Daha çok tiyatro eserleri özellikle de Moliere’den yaptığı tiyatro çevirileriyle tanınır.
√ Eserleri:
Zor Nikah , Zoraki Tabip , Kocalar Mektebi ,
Kadınlar Mektebi,Tartüf, (Moliere’den yaptığı Uyarlamalar)
Lehçe-i Osmani (Sözlük)
Şecere-i Türk,Fezleke-i Tarih-i Osmani (Tarih)
Şemsettin Sami
(1850-1904)
√ İyi bir eğitim alan Şemsettin Sami Doğu ve Batı kültürünü çok iyi bilen biridir.
√ Daha çok Araştırmaları ve sözlük çalışmalarıyla tanınır.
√ Dilin sadeleştirilmesi yolunda çok çalışmıştır.
√ İlk yerli romanımız olan Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’ı yazmıştır.
√ Eserlerinde Romantizm akımının etkisi görülür.
√ Orhun yazıtlarını(Göktürk Kitabeleri)Türkiye Türkçesine ilk çevirendir.
√ Roman çevirileri yapmıştır.
√ Eserleri:
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Roman)
Kamus-i Türki ,Kamus-i Arabi, Kamus-i Fransevi, Kamusü’l Alam (Sözlük)
Seyyid Yahya (Tiyatro)
Robinson Crusoe ve sefiller (Çeviri)