TÜRK EDEBİYATI DERS NOTLARI

Tanzimat 1. Dönem Sanatçıları

                          İbrahim Şinasi

                          (1826-1871)

Edebiyatımızdaki bir çok şeyin ilkleridir.

 İlk gazeteyi çıkarmıştır.(Tercüman-ı Ahval)

 İlk noktalamayı kullanmıştır.

 İlk makaleyi yazmıştır.(Tercüman-ıAhval Mukaddimesi)

İlk tiyatroyu yazmıştır.( Şair evlenmesi)

 Batıdan ilk şiir çevirileri yaptı.

 La Fontaine’den fabl çevirileri yaptı.

 Fransız edebiyatını örnek almıştır.

 Hiç roman yazmamıştır.

 Klasizm akımının etkisinde kalmıştır.

 Düz yazılarında  yalın ,açık bir dil kullanmaya çalışmıştır.

 Şiirlerinde dil biraz daha ağırdır.

Eserleri:

Müntehabat-ı Eş’ar (Şiirleri)

 Durub-u Emsal-i Osmaniye (Atasözleri )

Tercüme-i Manzume (Çeviri şiir)

Şair Evlenmesi (Tiyatro)

                        
                           Namık Kemal

                            (1840-1888)

Tekirdağ’da doğmuştur.

 Vatan şairi olarak bilinir.

 Çok yönlü şairdir.Her türde hemen hemen eser vermiştir.

Siyasetle iç içedir.Bu yüzden yazdığı yazılardan dolayı sürgüne gönderildiği olmuştur.

 Eserlerin de toplumsal konular işlemiştir.

 Vatan,millet,hak,hukuk eserlerinde işlediği temel konulardır.

 Dil ve biçim açısından eski geleneğe bağlı kaldığı görülür.

 Şinasi ile tanıştıktan sonra gazete çıkarmaya başlamıştır.( Hürriyet , İbret gibi)

 Tiyatroyu bir eğlence olarak görür ama eğlenceler içinde en güzelidir der.

 İlk sahnelenen tiyatromuz olan Vatan yahut Silistre’yi yazmıştır.

 Ziya Paşa ile eski – yeni çatışmasına girmiştir.

 Romanlarında Romantizmin etkisi görülür.

 İlk edebi romanımız olan intibahı yazmıştır.(teknik bakımından zayıftır.)

 İlk tarihi romanımız Cezmi’yi yazmıştır.

 Eserleri:   

İntibah      ,Cezmi     (Roman)

Vatan Yahut Silistre    , Zavallı Çocuk

Celaleddin Harzemşah  ,Akif Bey , Gülnihal      

                                                        (Tiyatro)

Tahrib-i Harabat    , Takip   (Eleştiri)

Kanije  (Tarih)

Hürrriyet Kasidesi   , Murabba    (Şiir)

Magosa Mektupları  (Mektup)

               

                                Ziya   Paşa

                              (1825-1880)

 İstanbul’da doğmuştur.

 Devletin çeşitli kademelerinde çalışmıştır.Adana valiliği yapmıştır.

 Eserlerine ,yazdıklarına  ve yaşayışına baktığımız zaman hayatında ikilem içinde olduğunu görmekteyiz.

 Namık Kemal ile Eski – Yeni çatışması yaşamıştır.

 İlk başlarda Şiir ve İnşa adlı eserde Halk edebiyatını övmüş  daha sonra Harabat adlı eserinde Divan edebiyatını övmüştür.

 Tekib-i Bent ve Terci-i Bent’leriyle tanınır.

 Hicivleri vardır.Bazı şiirlerinde hece ölçüsü ile yazdığı Türkü vardır.Eserlerinde çoğunlukla Aruz ölçüsünü kullanmıştır.

 Eserleri öğreti (Didaktik) niteliktedir. Felsefi,tasavvufi gibi konulara da değinmiştir.

 Eserleri:

Eş’arı Ziya  (Şiir)

Harabat (Antoloji)

Defter-i Amal (Anı)

Zafername (Eleştiri)

Rüya (Mülakat)

Şiir ve İnşa (Makale)

Endülüs Tarihi , Engizisyon Tarihi ,Tartuffe(Tarih)

       


                             Ahmet Mithat Efendi

                                  (1844-1912)

 Tanzimat döneminde en çok eser veren sanatçıdır.

 Çok yönlü sanatçıdır.Hemen hemen  konuda eser vermiştir.

200’ün üzerinde eseri vardır.Edebiyatımızda Yazı makinesi olarak bilinir.

 Eserlerinde halkı eğitmeyi amaçlamıştır bu yüzden teknik bakımından zayıftır.

 Toplum için sanat anlayışını benimsemiştir.

 Eserlerinde sade,açık bir dil kullanmıştır.

 Eserlerinde romantizmin etkisi vardır.

 Bir çok gazetede çalışmıştır.(Devir,Bedir gibi )

 Edebiyatımızda ilk hikaye sayılan “Letaif-i Rivayet’i yazmıştır.

 Dekadanlar adlı eserinde Serveti Fünuncuları eleştirmiştir.

Eserlerinden bazıları:

Felatun Bey ile Rakım Efendi,Hasan Mellah ,Hüseyin Mellah, Dürdane Hanım,Jön Türk,Dünyaya İkinci Geliş,Henüz On Yedi Yaşında (Roman)

Kıssadan Hisse , Letaif-i Rivayet ,Obur (Hikaye)

Avrupa’da Bir Cevelan (Gezi yazısı)

Eyvah,Çengi (Tiyatro)

Menfa  (Anı))

                         

                            Ahmet  Vefik  Paşa 

                                (1823-1891)  

 Devletin çeşitli kademelerinde çalışmış bir devlet adamıdır.  (Sadrazamlık,valilik yamıştır.)

Milliyetçilik ve Türkçülük hareketinin en güçlü savunucularındandır.

 Sade ve yalın bir dil kullanmıştır.Halkın anlayacağı dilde yazmıştır.

Eserlerinde klasizm akımının etkisi görülür.

 Bursa valiliği yaparken Bursa’ya kendi adını koyduğu bir tiyatro salonu açtırmıştır.

 Daha çok tiyatro eserleri özellikle de Moliere’den yaptığı tiyatro çevirileriyle tanınır.

 Eserleri:

Zor Nikah , Zoraki Tabip , Kocalar Mektebi ,

Kadınlar Mektebi,Tartüf, (Moliere’den yaptığı Uyarlamalar)

Lehçe-i Osmani (Sözlük)

Şecere-i Türk,Fezleke-i Tarih-i Osmani  (Tarih)

 

                                     Şemsettin Sami

                                       (1850-1904)

 İyi bir eğitim alan Şemsettin Sami Doğu ve Batı kültürünü çok iyi bilen biridir.

 Daha çok Araştırmaları ve sözlük  çalışmalarıyla tanınır.

 Dilin sadeleştirilmesi yolunda çok çalışmıştır.

 İlk yerli romanımız olan Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’ı yazmıştır.

 Eserlerinde Romantizm akımının etkisi görülür.

 Orhun yazıtlarını(Göktürk Kitabeleri)Türkiye  Türkçesine  ilk çevirendir.

 Roman çevirileri yapmıştır.

 Eserleri:

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Roman)

Kamus-i Türki ,Kamus-i Arabi, Kamus-i Fransevi, Kamusü’l Alam  (Sözlük)

Seyyid Yahya  (Tiyatro)

Robinson Crusoe ve sefiller (Çeviri)

 

Tanzimat Edebiyatı Birinci Dönem için tıkla


Yorumlar - Yorum Yaz