TÜRK EDEBİYATI DERS NOTLARI

Milli Edebiyat Dönemi Sanatçıları

               Ömer SEYFETTİN

                 (1884-1920)

 

  • Balıkesir Gönen’de doğmuştur.

  • Milli Edebiyatta düz yazı alanında özellikle hikayecilikte ün yapmıştır.

  • Türk Edebiyatında öykücülüğün kurucusu sayılır.

  • Olay hikâyeciliğinin öncüsüdür. (Maupassant tarzı)

  • Yeni Lisan’da dilde sadeleşmeyi savunmuştur.

  • Dili yalın, sade ve cümleleri kısadır.

  • Realizm akımından etkilenmiştir.

  • Hikâyelerinde gözleme önem vermiş, gerçekçi eserler dile getirmiştir.

  • Eserlerindeki konular tarih, gündelik hayat ve çocukluk anılarından oluşur.

  • Hikâyelerinde beklenmedik sonlarla bitirerek okuyucuyu şaşırtmıştır.

     

    Eserleri

    Öyküler: And, Falaka , Kaşağı, Başını Vermeyen Şehit, Kızıl Elma Neresi

    Beyaz Lale, Bomba, Efruz Bey, Harem, Yalnız Efe, Yüksek Ökçeler, İlk Düşen Ak

    Bahar ve Kelebekler, Diyet, Gizli Mabet, Asilzadeler ,  Forsa, Topuz, Pembe İncili Kaftan

     

          Mehmet Emin YURDAKUL
                    (1869-1944)

 

  • Türkçülük akımını benimsemiş ve en önemli savunucusu olmuştur.

  • Türk Yurdu dergisinin kurucuları arasındadır.

  • Dili sade, yalındır.

  • Hece ölçüsünü kullanmıştır.

  • Şiirlerinde coşkulu bir anlatımı vardır.

  • Şiiri bir araç olarak görmüş düşüncelerini şiiriyle dile getirmiştir.

  • Eğitici, didaktik şiirleri vardır.

  • Milli düşünceleri ideal haline getirdiğinden dolayı ‘Milli Şair ya da Türk Şair’ diye anılır.

  • Anadolu’daki halkın acılarını, yaşayışına,düşmana karşı koymalarını şiirlerde coşkulu bir şekilde dile getirmiştir.

     

     

    Eserleri

     

    Şiirleri: Türkçe Şiirler

    Türk Sazı

    Ordunun Destanı

    Tan Sesleri

    Ey Türk Uyan

     Dicle Önünde

    İsyan Ve Dua

    Turan’a Doğru

    Zafer Yolunda

     

         

              Ziya GÖKALP

               (1876-1924)

 

 

  • Türkçülük akımının en güçlü savunucudur.

  • Fikirleriyle Milli Edebiyata yön vermiştir.

  • İlk Türk Sosyologu sayılır. Sosyolojinin kurucusu sayılır.

  • İlk olarak Turancılığı benimsemiş sonraları ise Türkçülük düşüncesini benimsemiştir.

  • Dili sade, açık ve yalındır.

  • Satı düşüncelerini yaymada araç olarak görmüştür.

  • Şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmıştır.

  • Didaktik şiirler yazmış, Türk mitolojisinden faydalanmış, Türk folklarından yararlanmış ve bu doğrultuda masal denemeleri ile manzum destan denemeleri vardır.

  • Genç Kalemler dergisinde yazılar yazmış, Yeni Mecmua dergisini çıkarmıştır.

     

Eserleri

 

Kızıl Elma, Yeni Hayat, Altın Işık (Şiir)

Türkçülüğün Esasları,  Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak, Türk Medeniyet Tarihi  (Makale-İnceleme)

Malta Mektupları (Mektup)

               Refik Halit KARAY

                                                                     (1888-1965)

 

  • İlk zamanlar  Fecri Ati edebiyatında yer alan sanatçı daha sonra Milli Edebiyata geçmiştir.

  • Türkçeyi başarıyla kullanmış olan sanatçı düzyazılarıyla tanınır.

  • Hikayelerinde Anadolu’yu anlatmış, Anadolu’yu hikayelere taşımış olan sanatçı   ‘ Memleket Hikayelerini’ yazmıştır.

  • Hikayelerinde Maupassant tarzı benimsenmiştir.

  • Dili oldukça sadedir. Konuşma dilini edebiyata taşımıştır.

  • Mizahi yazılarını ‘Kirpi’ adıyla yazmıştır.

  • Yeni Lisan hareketinin başarıya ulaşmasında çok büyük katkısı olmuştur.

  • Realizm akımının etkisinde eser yazmıştır.

  • Çok büyük gözlem yeteneği vardır.

  • Yazılarında tasvirlerde çok başarılıdır.

  • Yazdığı yazılardan dolayı sürgüne gönderilen sanatçı bu sırada ‘Memleket Hikayeleri’ni yazmıştır.

Eserleri

Hikâye:  Memleket Hikâyeleri, Gurbet Hikâyeleri

Roman: Çete, Bugünün Saraylısı, Sürgün, Dişi Örümcek, Sonuncu Kadeh, Kadınlar Tekkesi,Nilgün, İstanbul un İç Yüzü,  Yer Altında Dünya Var, Anahtar, İki Bin Yılın Sevgilisi , Yezidin Kızı

Mizah: Kirpinin Dedikleri , Agop Paşanın Anıları , Ay Peşinde

Tiyatro: Deli

 Günlük: Bir İçim Su , İlk Adım , Üç Nesil Üç Hayat

 

   YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU

                                                                 (1889-1974)

                             

  • Birçok devlet görevinde bulunmuştur.

  • Fecri Ati’de başlayan sanatçı daha sonra Milli Edebiyat’a geçmiştir.

  • Hikâye, roman, deneme ve makale gibi düzyazı alanında önemli eserler vermiştir.

  • Realizm akımına mensup olan sanatçıda çok iyi bir gözlem yeteneği vardır.

  • İlk zamanlar ‘sanat için sanat’ yapan sanatçı Milli Edebiyat’a geçince ‘sanat toplum için’ anlayışıyla yazmıştır.

  • Romanlarında Anadolu’yu anlatmış, onların yaşayışlarını ve Tanzimat’tan Kurtuluş Savaşı ve sonrası dönemini eserlerinde başarılı bir şekilde işlemiştir. 

    Eserleri 

    Roman: Yaban, Kiralık Konak, Sodome ve Gomore, Panorama I.II, Ankara,Nur Baba, Hep O Şarkı, Bir Sürgün

    Hikâye: Bir Serencam, Rahmet, İzmir’den Bursa’ya 

    Mensur Şiir: Erenlerin Bağından, Okun Ucundan 

    Anı: Zoraki Diplomat, Anamın Kitabı, Politikada 45 Yıl, Vatan Yolunda

     

     

                     HALİDE EDİP ADIVAR

                                                             (1884-1964)

 

  • Önemli kadın sanatçılarımızdandır.

  • İlk yazılarında ‘Halide Salih’ takma ismiyle eser vermiştir.

  • Eserlerinde ilk dönemlerde ‘bireysel’ konulara değinmiş daha sonraki dönemlerde ise ‘Toplum için sanat’ yapmıştır.

  • Realizm akımına mensuptur.

  • Onun romanlarında kadın kahramanlar dikkat çeker.

  • Eserlerinde başarılı bir gözlem vardır.

  • Gözlemdeki başarısını dile pek yansımamıştır. Dağınık , düzensiz bir üslubu vardır.

  • Romanlarındaki konular daha çok İstanbul’dan almış, kendi yaşadığı yerlerden ve zamandan seçmiştir.

  • Kadın psikolojisi,aşk,Milliyetçilik,Türkçülük ve kurtuluş savaşı başlıca konuları olmuştur.

  • Kurtuluş savaşına bizzat katılmış Sultanahmet’te yaptığı konuşmalarıyla tanınır. 

    Eserleri

    Roman:  Sinekli Bakkal, Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Handan Mor Salkımlı Ev, Raik’in Annesi, Sonsuz Panayır, Yeni Turan, Kalp Ağrısı, Zeyno’nun Oğlu, Tatarcık, Yol Polas Cinayeti

     

                                 Ali Canip YÖNTEM

                                                                 (1887-1967)

 

  • Fecri Ati topluluğunda yer alan sanatçı, daha sonra Milli Edebiyat topluluğuna katılmıştır.

  • Edebiyat öğretmenliği yapan son sanatçı ders kitaplarıyla tanınır.

  • Genç Kalemlerin başyazarlığını yapmıştır.

  • Fecr-i Ati’de aruzla şiir yazmış daha sonra hece ölçüsüyle yazmıştır.

  • Türkçülük anlayışına yeni bir çehre kazandırmaya çalışan sanatçı ulusal bir dil için çalışmıştır.

  • Edebiyat tarihi incelemeleri yapan sanatçının şiirlerinde aşk, doğa konusunda Lirik şiirleri vardır.

     

    Eserleri 

    Şiir: Geçtiğim Yol

    Makale: Milli Edebiyat Meselesi ve Cenap Bey’le Münakaşalarım

     Araştırma: Türk Edebiyatı Antolojisi

     

                       Reşat Nuri GÜNTEKİN

                                        (1889-1956)

     

  • Milli Edebiyat topluluğunun ve son yılların en büyük romancısıdır.

  • Realizm akımına mensup olan sanatçı eserlerinde gözlemlerine yer vermiştir.

  • Müfettişlik ve öğretmelik mesleğinden dolayı Anadolu’yu gezen sanatçı bunları eserlerinde yansıtmıştır.

  • Edebiyatımızın en başarılı gezi yazılarından biri olan ‘’ Anadolu Notları ‘’ eserini yazmıştır.

  • Çeşitli dergilerde yazı yazan sanatçı ‘’ Mehmet Ferit, Hayrettin Rüştü ‘’ gibi takma isimler kullanmıştır.

  • Eserlerinde sade bir dil ve canlı, akıcı, sürükleyici bir dil vardır.

  • Yanlış Batılılaşma, batıl inançlar ve Anadolu insanı eserlerindeki başlıca konulardır.

     

    Eserleri

    Roman: Çalıkuşu, Damga, Bir Kadın Düşman  , Dudaktan Kalbe , Yeşil Gece, Acımak, Kızılcık Dalları, Miskinler Tekkesi, Değirmen, Kan Davası, Eski Hastalık, Harabelerin Çekirdeği 

    Hikaye: Tanrı Misafiri, Eski Ahbap, Sönmüş Yıldızlar, Boyunduruk, Olağan İşler

    Anı: Anadolu Notları 

    Tiyatro: Hançer, Eski Rüya, Tanrı dağı  Ziyafeti, Hülleci

     

                            Rıza Tevfik BÖLÜKBAŞI

                                   (1869-1949)

     

  • Çok bilgili olduğu için ‘Feylezof’ (filozof) lakabı takmışlardır.

  • Halk şiirini başarılı bir şekilde kullanmıştır. Âşık edebiyatını, saz şiir geleneğini yeniden canlandırmıştır.

  • İzlenimlerini , mecazlı bir söyleyişle eserlerde işler.

  • Sade, açık , yalın bir dil kullanmıştır.

      

    Eserleri

    Şiir: Uçun Kuşlar, Serab-ı Ömrüm, Felsefe Dersleri

        

                             Halide Nusret     ZORLUTUNA

                                                (1901-1984)

 

  • Anadolu’nun çeşitli yerlerinde öğretmenlik yapmıştır.

  • Birçok kurumda çalışmıştır.

  •  Daha çok şiirleriyle tanınır.

  • Hece ölçüsünü kullanmış, sade, açık ve yalın bir dille yazmıştır.

  • ‘Git Bahar’ en önemli şiiridir.

      

    Eserleri

    Şiir: Geceden Taşan Dertler , Yayla Türküsü ,Yurdumuzun Dört Bucağı

                Mehmet Fuat KÖPRÜLÜ

                                                              (1890-1966)

 

  • Daha çok araştırmalarıyla tanınır. Özellikle Edebiyat alanındaki araştırmalarıyla tanınmıştır.

  • Araştırmaları sistemleşmiştir.

  • Ziya Gökalp’ın çıkardığı ‘Yeni Mecbua’da şiirler yazmıştır.

 

             Eserleri

Araştırma-İnceleme:  Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar

Türk Saz Şairleri

Türk Edebiyatı Tarihi I.II

Divan Edebiyatı Antolojisi

Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar

Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu

 


Yorumlar - Yorum Yaz