TÜRK EDEBİYATI DERS NOTLARI

Tanzimat Döneminde Gazeteler

                                      Tanzimat Döneminde Gazeteler


   Bu dönemde gazete Osmanlı devletinde ilk defa ortaya çıkmış ve büyük bir güç olarak kullanılmaya başlanmıştır.Bu dönemde resmi ve özel gazeteler ortaya çıkmıştır.Resmi gazeteler daha çok devletteki atamaları bildiriyor ve halka yeteri kadar haber vermediği düşünülerek özel gazeteler çıkarılmaya başlanmıştır.Gazetelerin daha çok satılabilmesi için halkın anlayacağı bir dil kullanılmaya çalışılmış bu da edebiyat dilini etkileyecektir.

Bu dönemde gazeteciliğe önem verilmesini şu şekilde özetleyebiliriz.

1-Ticari anlamda bakıldığında kitaba göre daha avantajlı görülüyor olması

2-
Pazarlama bakımından kitaba göre daha kolay

3-
Genellikle halkın anlayacağı dilde yazılmıştır

4-
Gazete yazılan kitap,tiyatro vs gibi konularda bilgi veriyor olması

5-
Romanlar,hikayeler,tiyatrolar tefrika edilmesini sağlamak şiirleri yazmak ve halka daha kolay ulaşmak

6-
Toplumsal konuları halka ulaştırmak

7-
Ülkede olan olayları devlette meydana gelen değişiklikleri ve batıdaki durumları halka bildirmek

8-
Toplumsal konuların edebi tür olarak edebiyata girmesini sağlamak
  1. Bu dönemde ortaya çıkan bazı gazeteler şunlardır.



                    A-Takvim-i Vekaayi (vakayi)  (Olayların Takvimi)


1-1831 yılında resmi bir gazete olarak kurulmuştur.

2-Adını 2. Mahmut koymuş ve Türkçe yazılmıştır.

3-Daha çok resmi bildiriler ve memur tayinlerini bildirirdi.

4-Osmanlı imparatorluğu içinde birliğin korunması amacıyla doğru bilgi vermek amacıyla kurulmuştur.

5-Yabancıların da Osmanlı İmparatorluğu hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamak

6-Batı dünyasında olup bitenlerden pek haber vermezdi.

 

                              B-Ceride-i Havadis (Olayların Gazetesi)

        1-1840 yılında hükümet yardımı ile kurulmuş yarı resmi gazetedir.

        2-William Churchiil adlı bir İngiliz tarafından çıkarılmaya başlanmış devlet tarafından da desteklenmiştir.

        3-Çoğunlukla haber olarak memur tayinleri ve günlük polisiye olaylardan ve şehir haberlerinden  bahseder.

        4-Avrupa gazetelerinden alıntılar,magazin olayları,vatan sevgisi gibi makaleler de yayınlamıştır.

 

                 C-Tercüman-ı Ahval  (Hallerin, Durumların Tercümanı)

        1-1860 yılında Agah Efendi ile Şinasi’nin çıkardığı ilk özel gazetedir.

        2-Şinasi bu gazetede Şair Evlenmesi Komedisi olan tiyatro eserini tefrika etti.

        3-Amaç batıda olanları halka duyurmaktı.

        4-Bu gazetenin çıkması ile Tanzimat Dönemi Edebiyatının başlangıcı olarak da kabul edilir.

         5-Devlet görüşünün dışında halkın düşünceleri ve görüşleri de dile getirilmiştir.

 

 

                        D-Tasvir-i Efkar  (Fikirlerin Tasviri)

 

1-Şinasi tarafından 1862 yılında çıkarılmıştır.

2-
Namık Kemal ilk makalesini bu gazetede yazmıştır.

3-Gazete sadece olayları anlatmakla kalmayıp olaylara yorumda yapmış böylelikle Edebiyat gazetesi olarak da  hizmet vermiştir.

4-Gazete 1865 yılında Namık Kemal’e bırakılmış ve O çıkarmaya başlamıştır.

 

 

Bu gazeteler dışında şu gazeteler de önemlidir.

 

Muhbir : Ali Suavi tarafından 1866 yılında İstanbul’da çıkarılmaya başlanmıştır.1867 yılından itibaren Avrupa’da çıkarılmaya devam etmiştir.

 

Hürriyet: Ziya Paşa ve Namık Kemal tarafından 1868 yılında Londra’da çıkarmaya başlanmıştır.Ziya Paşa daha sonra gazeteyi tek başına Londra ve Cenevre’de çıkarmaya devam etmiştir.

 

İbret:Namık Kemal tarafından 1871 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

 

Devir:Ahmet Mithat tarafından 1872 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

 

Bedir: Ahmet Mithat tarafından 1872 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

 

Tercüman-ı Hakikat: Ahmet Mithat tarafından 1878 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

 

Hadika :Namık Kemal tarafından 1872 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

 

Sıraç: Ahmet Mithat tarafından 1873 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

 

Basiret: Namık Kemal ve  Ziya Paşa tarafından 1869 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

Sabah: Şemsettin Sami tarafından 1876 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

 

Vakit: Ahmet Mithat tarafından 1877 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

 

Diyojen :İlk Mizah dergisidir. Teodor Kasap tarafından 1870 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.

 

 

 

Tanzimat Edebiyatı Birinci Dönem için tıkla


Yorumlar - Yorum Yaz