TÜRK EDEBİYATI DERS NOTLARI

Metinlerin Sınıflandırılması

METİNLERİN SINIFLANDIRILMASI

 

   Metin sözlük anlamı  bir yazıyı biçim, anlatım ve noktalama özellikleriyle oluşturan kelimelerin bütünü anlamındadır. Fransızca karşılığı tekst’tir.

Metinleri sınıflandırırken şu özelliklere göre sınıflandırıyoruz.

1-Metinlerin gerçeklikle ölçülerine bakılır.

2-İşlevi ve yazılış amacına bakılır.

3-Metin temel olarak hangi anlatım türü kullanmıştır.

4-Metinler sözlü anlatımla mı yoksa yazılı anlatımla mı oluşturulmuş.

5-Metin dilin hangi işleviyle kurulmuş.

Şimdi de metinlerin sınıflandırılma şemasına bakalım.

 

 

 

         Metinlerin gerçeklikle ilişkisi ve işlevi, yazılış amacı nedir?

 

    Edebi metinlerin temel yapı taşı insandır. İnsanın olmadığı bir yerde edebiyattan söz edemeyiz. Dolayısıyla insanın insan ile ,insanın doğa ile ilişkisi vardır. Bu ilişkiler de insanın gerçek doğa ile kendi özü arasındaki gerçekliği yansıtır. Bu gerçekliğe kurmaca gerçeklik denir. Kurmaca gerçeklik insanın kendi iç dünyasında kurduğu gerçekliktir. Yani Gerçek olmadığı halde gerçekmiş gibi yaşanmış gibi hayal edilip yazılan eserlerdir. Genellikle hikaye, roman destan gibi türlerde karşımıza çıkar. 

Edebi Gerçekliği şöyle sıralayabiliriz.

1-Konu edilen kişilerin benzeri gerçek hayatta karşımıza çıkabilir.

2-Anlatılan olay ya da olay örgüsü gerçek hayatta karşımıza çıkabilir.

3-Edebi metinle gerçeği bilimsel metinlere göre daha farklı işler.

4-Edebi gerçeklikte gerçek değiştirilip farklı şekilde yorumlanır.

5-Bilimsel metinlerde gerçek değiştirilmeden olduğu gibi verili ama edebi metinlerde yazar kendine göre gerçekliği yorumlar ve değiştirip verir. Yani yazar gerçeği yeniden kurgular.

 

Öğretici metinler ile sanatsal metinleri bir de anlayalım;



ÖĞRETİCİ METİNLER

 Bilgi vermek amacıyla yazılan metinlerdir.

√ Dil göndergesel işlevde kullanılır.

√ Kelimeler gerçek anlamında kullanılır.

√ Daha çok konu ve içeriğe önem verilir.

 Gerçek aynen yansıtılır.

√ Açık, sade ve yalın bir dille yazılır.

 

                             EDEBİ (SANATSAL) METİNLER

 

 Kurmaca metinlerdir.

 Gerçek olduğu gibi değil de gerçeğin değiştirilerek anlatılması söz konusudur.

 Estetik zevk vermek söz konusudur.

 Gerçek anlam pek kullanılmaz yan anlam ve mecaz anlamlara yer verilir.

 Amaç öğretmek değildir.

 Dil şiirsel işlevde daha çok kullanılır.

 Konudan çok üslup kaygısı ön plandadır.

 Göstermeye bağlı metinler dışında hepsi zihinde canlandırmak için yada şiirde duyguya hitap etmek için yazılır.

 Kişiden kişiye göre bazen anlam değişebilir.

 


Yorumlar - Yorum Yaz